Meten van het effect van AEO op de veiligheid van supply chains

Opzet en scope van het onderzoek

Gebruikmakend van KPI’s, kun je een uitspraak doen of de introductie van AEO de veiligheid in de keten vergroot heeft. Veiligheid is hierin breed gedefinieerd. Een keten wordt als veilig gezien asl er compliant aangegeven wordt en als er geen overtredingen plaatsvinden binnen het VGEM spectrum. Vijf KPI’s zijn gedefinieerd die samen de veiligheid in een keten meten. Deze vijf zijn:

1. Kwaliteit van processen (hoe hoger de kwaliteit, hoe hoger de veiligheid)
2. Kwaliteit van de AEO audit (hoe hoger de kwaliteit, hoe hoger de veiligheid)
3. Motivatie om veiligheid te verhogen (hoe meer gemotiveerd, hoe minder veiligheidsincidenten)
4. Aantal AEO statushouder en wederzijdse erkenning AEO certificaten (hoe meer AEO bedrijven en wederzijdse erkenning, hoe hoger de veiligheid)
5. Aantal veiligheidsovertredingen van AEO statushouders (na AEO certificering, zouden het aantal overtredingen moeten dalen).

Middels enquêtes, literatuuronderzoek en case onderzoek bij Nederlandse AEO bedrijven is een uitspraak gedaan over alle vijf KPI’s.

Resultaten

De score op de KPI’s zijn hieronder weergegeven.

1. De Union Customs Code (UCC) stelt geen harde eisen aan AEO. Daardoor kunnen er verschillen ontstaan tussen lidstaten. Niet alle bedrijven die een AEO status hebben, zullen daarom dezelfde “veiligheid” kunnen bieden. De supply chain kan daardoor minder veilig zijn dan verwacht. AEO bedrijven bieden dus niet allemaal dezelfde veilige processen.
2. Zeker in het begin van AEO, was de Nederlandse douaneorganisatie zelf zoekend in hoe een bedrijf te beoordelen en de AEO status toe te kennen. Hoe toets je dat procedures op schrift ook in de praktijk zo uitgevoerd worden? Hoe maak je gebruik van kennis over organisaties bij andere overheidsinstanties? Wellicht is destijds te makkelijk de AEO status toegekend. Helaas is het lastig om een eenmaal toegekende AEO status weer af te nemen. Net als het vorig punt, is ook mede hierdoor is de keten wellicht niet zo veilig als verwacht als er AEO bedrijven deel van uitmaken.
3. De reden voor veel bedrijven om het AEO certificeringstraject in te gaan en hierin te investeren heeft meestal te maken met de dan makkelijkere aanvraag voor allerlei vergunningen. Deze bedrijven gaan dus voor AEO Simplification. Zij hoeven geen veiligheidsmaatregelen te nemen voor hun AEO vergunning. Deze AEO bedrijven verhogen in die zin de veiligheid in de keten niet.
4. Momenteel hebben 1345 Nederlandse bedrijven een AEO status. Dit is relatief weinig in vergelijking met het totale aantal bedrijven dat betrokken is in de internationale goederenstroom. Bovendien vindt op globaal niveau nog altijd de wederzijdse erkenning van AEO-achtige status plaats.
5. Na invoering is het aantal veiligheidsovertredingen van AEO bedrijven gedaald. Helaas is onbekend of de AEO status daaraan heeft bijgedragen of niet.

Ondanks dat de score op alle vijf KPI’s misschien niet positief is, is door het uitrollen van het AEO programma, wel wederzijdse erkenning en toenadering ontstaan tussen bedrijven en de douane. Dit alleen al vergroot de veiligheid, ondanks dat dit lastig te meten is.

Wat nu te doen?

Door die wederzijdse erkenning tussen bedrijfsleven en douane alleen al, is het nuttig om het AEO programma te blijven uitrollen. Punten die nog niet zo goed lopen te verbeteren en te proberen het concept nog verder te verspreiden in Nederland, de wereld en de keten. Bedenk hierbij dat de keten zo sterk is als zijn zwakste schakel.