Geen invloed inspectie- en toezichtskosten op positie van de Mainports

Het doel van dit onderzoek was om een feitelijk overzicht te krijgen van de havenaanloop- en doorvoerkosten in geselecteerde supply chains van verschillende sectoren bij gebruik van drie zeehavens (Rotterdam, Antwerpen, Hamburg) en vijf luchthavens (Schiphol, Brussel, Luik, Frankfurt en Parijs) in Noordwest-Europa. Via dit feitelijk overzicht kan bepaald worden of het gebruik van Rotterdam of Schiphol hogere of lagere integrale logistieke ketenkosten kent dan het gebruik van concurrerende Noordwest-Europese zee- en luchthavens.

Het onderzoek is uitgevoerd voor acht import voorbeeldzendingen voor verse producten in verschillende sectoren waarbij een staalkaart van de gemiddelde havenaanloop- en doorvoerkosten, inclusief tarieven voor toezicht en inspectie, doorgerekend wordt. De selectie omvatte importzendingen van kippenvlees, rundvlees (specifiek voor scheepsbevoorrading), vis en citrus over zee en importzendingen van rozen, mango’s, vis en paarden door de lucht. De staalkaart mag hierbij niet geïnterpreteerd worden als een gemiddelde van de havenaanloop- en doorvoerkosten, inclusief tarieven voor toezichten inspectie, voor alle import van buiten de EU.

Conclusie 1: Verschillen tussen de kosten van zee- en luchthavens zijn klein

De totale havenaanloop- en doorvoerkosten voor de import voorbeeldzendingen via de onderzochte Noordwest-Europese zee- en luchthavens liggen in de praktijk dicht bij elkaar. Bij alle import voorbeeldzendingen via zee- en luchthavens zijn de logistieke kosten veruit de belangrijkste component van de havenaanloop- en doorvoerkosten. Het aandeel van de logistieke kosten in Nederland varieert per import voorbeeldzending en bedraagt tussen de 90% voor vlees voor scheepsbevoorrading via zee en 99% voor rozen door de lucht.

Conclusie 2: Kosten van Nederlandse zee- en luchthavens zijn relatief hoog

De Nederlandse zee- en luchthavens hebben bij 6 van de 8 import voorbeeldzendingen de hoogste gemiddelde toezicht- en inspectietarieven. Deze tarieven liggen in Rotterdam 45% tot 72% hoger dan in Antwerpen, afhankelijk van het product. De verschillen met Hamburg zijn minder groot, de tarieven zijn daar 22% lager tot 6% hoger. Ook voor import via de lucht zijn in de meeste gevallen de gemiddelde tarieven voor toezicht- en inspectie op Schiphol hoger dan op luchthavens in omliggende landen. De tarieven op andere luchthavens liggen hier van 60% lager in Parijs tot 5% hoger in Brussel, afhankelijk van het product. De hogere tarieven in Nederland zijn het gevolg van het uitgangspunt om alle toezicht- en inspectiekosten via retributies (bijdragen van bedrijven) door te rekenen.

Conclusie 3: Aandeel toezichtskosten voor aanvoer over zee hoger dan via de lucht 

Het aandeel toezicht- en inspectiekosten als onderdeel van de havenaanloop- en doorvoerkosten ligt in Nederland voor importstromen via zee duidelijke hoger dan voor importstromen via de lucht. Deze liggen tussen 4,5% en 10% voor de import voorbeeldzendingen via Rotterdam, en tussen de 1% en 3% voor de import voorbeeldzendingen via Schiphol.

Conclusie 4: Tarieven van laboratoriumonderzoeken in Nederland 30 tot 80% hoger 

De tarieven van laboratoriumonderzoeken zijn in Nederland in alle geanalyseerde gevallen hoger dan voor vergelijkbare laboratoriumonderzoeken in de andere onderzochte landen. De tarieven liggen in andere landen tussen de 30% tot 80% lager dan in Nederland. In Frankrijk en Duitsland worden de kosten van verschillende laboratoriumonderzoeken niet altijd doorbelast aan de importerende bedrijven.

Conclusie 5: Openingstijden van keuringsdiensten ruimer dan in buurlanden 

De standaard beschikbaarheid van de Nederlandse autoriteiten om veterinair en fytosanitaire inspecties uit te voeren is vergelijkbaar met of ruimer dan in de omringende landen. Daarnaast kan de inspectie in Nederland relatief vaak plaatsvinden op locatie, bij BIP’s die gevestigd zijn bij logistieke dienstverleners (veterinair) of de importeurs zelf (fytosanitair/kwaliteit).