Kan de EU Nederlandse bedrijven beschermen? “We weten dat het moeilijk wordt…”, zei chef van de EU-diplomatie Federica Mogherini, na het besluit van de Amerikaanse president Donald Trump om de Verenigde Staten (VS) terug te trekken uit de Iran-deal. Een week na de beslissing van Trump om de sancties tegen Iran weer in te stellen, heeft de Europese Unie (EU) het zogenaamde ‘blokkeerstatuut’ ingevoerd om de belangen van Europese bedrijven te beschermen.
Volgens het statuut zijn boetes met betrekking tot sancties buiten de EU niet geldig binnen Europa. Verder zal de EU bedrijven mogelijk willen compenseren voor hun verliezen. Wij vroegen Jaap van Dijk, expert op het gebied van sancties bij Philip Sidney, wat dit betekent voor Nederlandse bedrijven.
“Het belang van dit onderwerp komt door het feit dat Europa niet onschendbaar is voor Amerikaanse sancties door de zogenoemde ‘lange arm van de Amerikaanse justitie’. Daarom voelen Europese bedrijven die transacties doen in Amerikaanse dollars en bedrijven die zaken doen in de Verenigde Staten of bedrijven die Amerikaanse banken gebruiken, zich onzeker over de nieuwe omstandigheden. Wat ook meespeelt, is dat bijna alle financiële instellingen buiten de VS afhankelijk zijn van het Amerikaanse financiële systeem. De strenge complianceverplichtingen leiden ertoe dat de banken binnen Europa nog terughoudender worden dan ze al waren.”
“De Amerikaanse secundaire sancties die gelden voor niet-Amerikaanse bedrijven die niet-Amerikaanse producten exporteren naar Iran, worden binnen een paar maanden weer van kracht. Het Witte Huis spreekt over een ‘wind-down period’ van negentig tot honderdtachtig dagen om bestaande zaken af te wikkelen. Mogelijk worden in deze periode de nu aangekondigde zware maatregelen afgezwakt. Dit valt niet uit te sluiten, maar de volledige herintroductie van de Amerikaanse sancties, zoals die voor 2016 van kracht waren, is momenteel het meest aannemelijke scenario. Al met al zorgwekkende ontwikkelingen voor Nederlandse exporteurs die de stap hebben gezet om zaken te doen met Iran.”
“De EU is bezig te kijken naar de mogelijkheden om Europese bedrijven te beschermen tegen deze secundaire sancties, maar de realiteit is dat de Verenigde Staten een macht van formaat is, die niet eenvoudig opzij valt te zetten.
Voor Nederlandse exporteurs is het onverminderd van belang om de eigen transacties grondig in kaart te hebben, zodat ze snel kunnen inspelen op de ontwikkelingen. Er zijn een aantal aspecten om na te gaan. Wat is de betrokkenheid van Amerikaanse (VS) personen of bedrijven bij transacties? Is er Amerikaanse ‘content’ aanwezig in de producten die worden geëxporteerd? Op welke manier screen je derde (met name Iraanse) partijen, zoals klanten, leveranciers, transporteurs en overige intermediairs worden gescreend. Let ook op directie en aandeelhouders van klanten.
Dit is niet alleen verstandig vanwege de opnieuw ingevoerde Amerikaanse sancties, maar ook om er zeker van te zijn dat alles past binnen de nog geldende Europese sanctieregels en export controls.”